Czy w restauracji musi być toaleta dla niepełnosprawnych?
Ostatnio miałam okazję porozmawiać z Jolą Nowak-Wicherską na temat toalet w restauracjach. Jola jest ekspertem w tej dziedzinie, dlatego udzieliła kilku bardzo przydatnych informacji.
JOLA NOWAK-WICHERSKA
AUTORKA
Jestem projektantką wnętrz i architektem krajobrazu ze specjalizacjami: Sztuka ogrodu i krajobrazu oraz Projektowanie wielkoobszarowych terenów wielofunkcyjnych. W ramach swojej firmy Przytulne Wnętrze pomagam urządzić wnętrza lokali gastronomicznych i mieszkań prywatnych.
Dbam nie tylko o estetykę miejsc. Projektując dowolną przestrzeń zwracam uwagę przede wszystkim na potrzeby i oczekiwania użytkowników. Warto zauważyć, że w przypadku mieszkań sprawa jest oczywista, ale w gastronomii sprawa jest znacznie bardziej złożona. W zależności od przeznaczenia pomieszczeń użytkownikami są goście (sala konsupcyjna, łazienka) lub obsługa (sala, bar, zaplecze, łazienka). W dodatku planując wnętrza komercyjne trzeba dostosować się do wielu wymagań.
Oprócz prowadzenia firmy jestem również konsultantką w zakresie aranżacji wnętrz w firmie HorArt Horeca Academy Poland.
przytulnewnetrze@gmail.com
Więcej informacji znajdziesz również na stronie Przytulne Wnętrze oraz na facebooku
Zanim odpowiem na wszystkie zadane mi pytania, myślę że warto wspomnieć, na czym opieram swoje wypowiedzi. Żeby nie było, że coś sobie wymyśliłam i pojawia się jakiś problem oraz dla sytuacji, gdy ktoś z was będzie chciał poszerzyć wiedzę, sprawdzić źródło. Poza tym przepisy się zmieniają. Coś, co omówimy teraz może stracić ważność np za rok. Czy tak będzie? Nie wiem. Ale sama możliwość wystarczy. Dlatego jeżeli czytasz ten wpis po kilku miesiącach, czy nawet później – zajrzyj do źródeł i sprawdź po tytule i dacie ustawy, czy nie ma zmian.
Poza tym z pewnością już wiecie, ale przypomnę. Mimo że przepisy są odgórne, to Sanepid w różnych rejonach (nawet w obrębie jednego miasta) może mieć nieco inne oczekiwania. Warto sprawdzić, uzgodnić coś, zanim rozpoczniemy remont. Szkoda czasu na ewentualne odwoływanie się, czy występowanie o odstępstwo, jeżeli się go dopuszczamy.
Odpowiedzi na poniższe pytania wynikają z przepisów, a mianowicie z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Tekst jednolity wraz ze zmianami. (Dz.U.2015.1422 wraz z późniejszymi zmianami Dz.U.2017.2285) – Dział III, Rozdział 6
(zmiany weszły w życie od 01.01.2018).
1. Czy toaleta dla personelu jest zawsze wymagana?
Od początku ciężkie pytania 🙂 Wiecie, jak to jest z tym “zawsze”? Tak, personel musi mieć dostęp do toalety. Ale czy musi być w samym lokalu? Nie. Wyobraźmy sobie, że chcemy otworzyć kawiarnię w galerii handlowej. W strefie food court. Jeżeli zapewnimy toaletę dla pracowników, świetnie, tym lepiej. Będzie im milej, wygodniej. Sanepid będzie bardzo zadowolony.
Zazwyczaj jednak nie musimy wydzielać toalety dla personelu, o ile gdzieś w pobliżu (max w promieniu 75m) jest ogólnodostępna łazienka dla obu płci.
Mimo wszystko tutaj uczulam na wcześniejszy kontakt z sanepidem.
Poza tym, możemy nie mieć toalety w powyższym przypadku, lecz nadal potrzebujemy miejsca np na środki czyszczące. A te możemy trzymać w łazience dla personelu, dlatego ja jestem jednak za decydowaniem się na toalety dla personelu.
2. Kiedy nie muszę mieć toalety dla klientów w restauracji?
Gdy toaleta ogólnodostępna jest w pobliżu, lub gdy oferujecie jedynie jedzenie na wynos.
3. Czy toaleta dla kobiet i mężczyzn w restauracji może być wspólna?
Tak i nie. Odpowiedź zależy od tego, ile osób (w tym właściciel) pracuje w danym miejscu. Jeżeli mniej niż 10 osób przebywa w lokalu jako pobyt stały (powyżej 4h dziennie), to dopuszcza się stosowanie wspólnej toalety. Dotyczy to zwłaszcza toalety dla pracowników.
W przypadku ustępu dla gości, często uzależniane jest to od oferty lokalu i ten podział warto podtrzymać np przy salach weselnych, gdzie goście przychodzą na dość długo i w dużym gronie. Chociaż i tutaj sanepid zazwyczaj wyraża zgodę na łazienki koedukacyjne.
W pizzerii, cukierni, czy np bistro – podział nie będzie konieczny.
4. Czy w lokalu gastronomicznym musi być toaleta dla niepełnosprawnych?
Nie, nie musi być. Jednak przedstawię Wam kilka zalet posiadania toalety dla niepełnosprawnych:
a) Zapewnicie dostęp do łazienki zarówno osobom sprawnym, niepełnosprawnym tymczasowo lub stale, osobom starszym oraz miejsce dla rodzica z dzieckiem poprzez zamontowanie przewijaka lub udostępnieniu wersji tradycyjnej i odpowiedniego blatu. Wszystkie te funkcje można ze sobą połączyć, więc wystarczy jedno pomieszczenie;
b) Sanitariaty są wieszane niżej, więc nawet młodsze dzieci mogą samodzielnie korzystać z takiej łazienki nie zachlapując wszystkiego wokół. Jeżeli stawiasz na lokal skupiony na rodzinach z dziećmi, to warto zwrócić uwagę na ich potrzeby;
c) Toaleta dla niepełnosprawnych nie musi mieć przedsionka (w przeciwieństwie do tradycyjnej), więc decydując się tylko na taką wersję – wbrew pozorom oszczędzasz miejsce;
d) Łazienki dla niepełnosprawnych zawsze są koedukacyjne, czyli wystarczy jedna zamiast dwóch, a może nawet trzech, gdy chcesz miejsce dla osoby z dzieckiem. Co to oznacza? Oszczędność pieniędzy;
Przy czym w sytuacji, gdy np do restauracji trzeba wejść po schodach i nie ma możliwości wjechania na wózku, to przygotowywanie łazienki dla niepełnosprawnych całkowicie traci sens. Wiem, że występuje wiele rodzajów niepełnosprawności, jednak łazienki dostosowuje się pod kątem osób na wózku, a nie np niedowidzących.
5. Czy toaleta dla niepełnosprawnych może być wspólna z toaletą dla kobiet i/lub dla mężczyzn?
Wspomniałam o tym przed chwilą, w zaletach zdecydowania się na łazienkę dla niepełnosprawnych. 🙂
Tak, mogą. Jako koedukacyjne i dla wszystkich niezależnie od sprawności.
6. Jakie wymagania musi spełnić toaleta dla niepełnosprawnych?
Wbrew pozorom wymagania względem takich toalet nie są duże, ani trudne do spełnienia. W dodatku pod względem wymiarów i higieny są zbliżone do pomieszczenia dla rodzica z dzieckiem, który musi wykręcić wózkiem dziecięcym. Zwłaszcza, że w lokalach o powierzchni minimum 100m2 musicie przewidzieć miejsce do karmienia i przewijania dzieci. Przewijak w łazience jest opcją bardzo wygodną i popularną.
- Wejście z dróg komunikacji ogólnej, czyli sali lub holu, nigdy nie wolno przechodzić przez zaplecze.
- Musimy zapewnić możliwość obrotu osobie na wózku, czyli wolną przestrzeń o średnicy minimum 150 cm. To nam również narzuca minimalną wielkość łazienki, czyli ok 180-200×220 cm.
Oprócz obrotu wokół własnej osi konieczny jest wygodny dojazd do wc (najlepiej od boku) oraz umywalki. - Koniecznie trzeba wybrać inną miskę wc. Te dla niepełnosprawnych są dłuższe, a deska nie zaczyna się tuż przy ścianie. Spłuczka powinna działać automatycznie na czujnik lub być łatwo dostępna dla osoby na wózku.
- Góra miski musi znaleźć się na wysokości 50 cm.
- Spłuczka boczna, albo łatwo dostępna albo automatyczna.
- Umywalka również musi być z serii dostępnych dla osób niepełnosprawnych, bo ma wtedy inny kształt oraz krótszy odpływ, więc zawieszona na odpowiedniej wysokości (80cm) umożliwia częściowe wjechanie wózkiem pod umywalkę.
- Bateria umywalkowa, czyli kran musi być z długą rączką, by wygodnie z niego korzystać. Ewentualnie wersja baterii, która wykryje podstawione ręce – jednak raczej bym nie szła w tym kierunku.
- Lustro powinno posiadać możliwość regulacji kąta nachylenia.
- Dozownik mydła, uchwyt na papier, i suszarka/ręczniki papierowe do suszenia rąk powinny być na wysokości ok 1 m.
- W strategicznych miejscach, czyli przy misce i umywalce konieczne są uchwyty pomagające w samodzielnym korzystaniu z łazienki. Przy wc jeden uchwyt powinien być składany lub uchylny, bo tylko taki nie będzie blokował osoby przesiadającej się z wózka na miskę i odwrotnie.
- Zachowanie higieny, czyli zmywalne ściany do wysokości minimum 2 m oraz kranik gospodarczy i odpływ podłogowy, przy czym kranik można wykorzystywać do napełniania wodą wiadra i sprzątania w pozostałej części lokalu. Oczywiście trzeba zapewnić dojście do kranika gospodarczego oraz zadbać, by wiadro się pod nim zmieściło.
- Drzwi do toalety muszą mieć minimum 90 cm (same drzwi, bez ościeżnicy, więc otwór drzwiowy będzie większy) i otwierać się na zewnątrz.
- Próg w drzwiach nie może przekraczać 2 cm, a najlepiej, gdyby nie było progu.
- Podłoga powinna być zmywalna, nienasiąkliwa i nieśliska.
- Dobrą praktyką, którą rzadko widzę poza np bistro w szpitalach, są łatwo dostępne systemy powiadamiania awaryjnego. Czy to jako przycisk, czy linka, dzięki której można wezwać pomoc np, gdyby ktoś się przewrócił na wózku czy miał jakiś problem, z którym sam sobie nie poradzi. Jednak nie ma tego w wymaganiach.
7. Czy toaleta dla klientów musi mieć przedsionek?
Tak, jeżeli rozmawiamy o zwykłej toalecie, a nie dla niepełnosprawnych. W przedsionku ma znaleźć się umywalka, a dopiero za kolejnymi drzwiami – miska wc.
8. Czy w toalecie dla mężczyzn musi być pisuar?
Jeżeli robimy osobne łazienki dla obu płci, to tak. W dodatku przy takim podziale należy trzymać się już wytycznych co do liczby ustępów, umywalek i pisuarów:
- min 1 umywalka na 20 osób
- min 1 miska na 30 panów
- min 1 pisuar na 30 mężczyzn
(w przypadku toalety na kobiet mamy 1 umywalkę/20 kobiet, 1 miska wc/20 pań).
9. Jaką wentylacja powinna być w toalecie?
Wentylacja grawitacyjna, mechaniczna wywiewna lub nawiewno-wywiewna. Przy czym grawitacyjna lub mechaniczna może być w toaletach z oknem. W pozostałych przypadkach musi być mechaniczna i to o działaniu ciągłym lub włączana automatycznie np z oświetleniem.
10. Jaka wysokość pomieszczeń powinna być w toalecie?
Co najmniej 2,5 m, chociaż są wyjątki od tej reguły. Jeżeli łazienka jest w budynku mieszkalnym, hotelu, motelu lub pensjonacie i jest wyposażona w wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną, to możemy mieć 2,2m. Przyznam, że jeszcze nie spotkałam się z takim przypadkiem w lokalach gastronomicznych.
11. Czy w toalecie muszą być łatwo zmywalne ściany?
Tak, muszą być. Do wysokości minimum 2m. Oprócz łatwego czyszczenia, konieczny jest wybór materiału odpornego na wilgoć. I tu taka uwaga ode mnie, jako od projektantki wnętrz. Szczerze odradzam wszelkiego rodzaju mozaiki (lub sugeruję ograniczyć ich liczbę) i na rzecz większych płytek. Im mniej fug i im mniejsze będą, tym łatwiej o utrzymanie porządku i dobrego stanu. Płytki w łazienkach wraz z fugami znajdują się wysoko na liście kontroli z sanepidu.
12. Czy toaleta dla klientów może znajdować się na innej kondygnacji niż sala konsumpcyjna?
Tu przytoczę fragment ustawy: “Jeżeli liczba osób w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi na danej kondygnacji jest mniejsza od 10, dopuszcza się umieszczenie ustępu na najbliższej, wyższej lub niższej kondygnacji”. Czyli jeżeli np na dole znajduje się tylko bar i dosłownie kilka stolików, a np na piętrze/antresoli/w piwnicy jest druga salę konsumpcyjną, to wystarczy jedna łazienka na poziomie, na którym będzie więcej osób.
13. Czy może być wspólna toaleta dla pracowników i klientów?
Tak, może być wspólna (chociaż warto skonsultować się z właściwym rejonowo sanepidem) i w wielu miejscach tak jest, zwłaszcza przy powierzchni lokalu do 100m2 (takie mają mniej obostrzeń i wytycznych). Powyżej 100m2 często wymagane są osobne.
W przypadku wspólnej toalety nie wolno trzymać w łazience środków czystości. Udostępniając pomieszczenie gościom odpowiadamy za ich bezpieczeństwo. Z pewnością znacie te oznaczenia “chronić przed dziećmi”, “substancja żrąca”. Jeżeli dziecko zatrułoby się jakimś środkiem, to właściciel lokalu ponosi odpowiedzialność, w tym prawną.
Zobacz więcej na ten temat na stronach naszego blogu.
Polub nas na Facebooku!
